بهمن شناسی
به توده ای از هر جامد که روی شیب ریزش کند بهمن گویند. مانند بهمن برف، بهمن شن، ماسه و یا سنگ.
بهمن برف:
برف بهمن به چهار نوع تقسیم می شود:
برف شل خشک: برفی که در هوای شد می بارد و گلوله نمی شود که مشخصات آن سبکی - دارا بودن اکسیژن زیاد در درون آن - بارش آن در دمای زیر صفر درجه و خطرناک ترین نوع بهمن است (بهمن پودری) . این نوع بهمن با ایجاد حالت خفگی و مسدود کردن مجاری تنفسی باعث مرگ فرد می شود.
- برف سفت خشک : برف شل خشکی که مدتی مانده و در اثر بخار ایجاد شده از پایین و آب شدن برف رویی همراه است.
برف شل خیس : برفی که سنگین و آبکی است که مشخصات آن سنگینی - نداشتن اکسیژن زیاد - بارش در دمای صفر درجه - چسبیدن به لباس و گتر و راحت گلوله شدن در دست می باشد.
لایه های برف :
- لایه پودری روی لایه یخ زده که فشرده باشد بهمن حتمی است.
- لایه یخ زده و فشرده روی هم که احتمال وقوع بهمن بسیار کم است.
عوامل تاثیر گزار در برف :
در دمای کم برف یخ می زند پس هر چه دما پایین تر و هوا سردتر باشد احتمال ریزش بهمن کم تر است. باد باعث انباشته شدن برف و ریزش آن می شود پس افزایش وزش باد برابر با افزایش خطر بهمن است. در ارتفاع بالا برف آب نمی شود و حجم برف زیاد می شود پس احتمال بهمن بیشتر است.هر یک متر مکعب برف خالص 800 کیلوگرم وزن دارد.
انواع بهمن (برف) :
1 - تخته ای
2- پودری یا گرده ای
3 - آبکی یا شل آب
بهمن پودری: یک بهمن عظیم پودری، ممکن است فشاری از 5 تا 50 تن بر متر مربع ایجاد نماید. ابر برفی گسترش یابنده ممکن است با سرعتی افزون بر 125 متر بر ثابیه (280 مایل در ساعت) سیر نموده و پیشاپیش آن یک جریان هوای نیرومند حرکت نماید.
بهمن تخته ای : این نوع بهمن روی یالها تشکیل می شود. این نوع بهمن ها نقاب ندارند. برف های شل خیس و سفت خشک تشکیل دهنده این نوع بهمن می باشند.از لحاض تئوری تنها راه مقابله با این نوع بهمن پریدن از روی آن می باشد.
بهمن آبکی یا شل آب: در موقع ریزش باعث منجمد شدن فرد می شود.
عوامل تشکیل دهنده بهمن :
1 . برف شامل خود برف و بستر زیر برف می باشد. به عبارتی حجم، جنس و لایه های برف
2- باد ( هم در ایجاد بهمن و هم در ریزش بهمن موثر است)
3- شیب کوه
عوامل موثر در ریزش بهمن:
1 درجه حرارت شامل درجه حرارت هوا و زمین.
2- عومل فیزیکی شامل (باد- صدا-حیوانات- زلزله- کوهنوردان و ... )
3- حجم برف : اگر حجم برف تازه بین 15 تا 20 سانتیمتر باشد احتمال ریزش بهمن کم است.
اگر حجم برف تازه بین 20 تا 30 سانتیمتر باشد احتمال ریزش وجود دارد
اگر حجم برف تازه بیش از 30 سانتیمتر باشد ریزش بهمن حتمی است.
4- شیب بستر: در شیب 23 تا 60 درجه احتمال بهمن زیاد است و در شیبهای بیشتر و کمتر از این مقدار احتمال ریزش بهمن بسیار کم است. بیشترین بهمن ها در شیب 30 تا 45 درجه رخ داده است.
همچنین در شیب های محدب خطر بیشتر از شیبهای مقعر یا فرو رفته است. در شیب محدب سرعت بهمن هر لحظه بیشتر می شود و در شیب مقعر بالعکس.
5- وضعیت بستر : اگر بستر زیر برف یکنواخت باشد احتمال ریزش بهمن زیاد می شود و هر چه یکنواختی آن کمتر باشد و موانعی مانند سنگ و بوته و درخت در آن باشد احتمال ریزش بهمن کم می شود.
6- باد: چون کشور ما در نیمکره شمالی قرار دارد مسیر باد از جنوب به شمال می باشد از این رو مسیرهای جنوبی اغلب برای صعود مناسبترند.
پوشش زیر بهمن : شن اسکی، چمن، یخ
آفتاب
عمق برف
دهلیزها یا قیف ها (جاهایی که دره تنگ می شود)
عوامل بازدارنده از بهمن :
1- درختها و درختچه ها (بهترین عامل جلوگیری کننده از بهمن می باشد)
2- سنگها
3 دره های کم شیب و باز
نکته : بوته ها عامل بازدارنده نیستند
شناخت بهمن :
با پا گذاشتن بر روی برف می توان بهمن را شناخت.
با پا گذاشتن بر روی برف، برف یا فرو میرود و یا نمیرود. اگر پا در برف فرو نرود برف یخی است و اگر فرو برود می توان تشخیص داد که برف چند لایه است. (اگر بیشتر از یک لایه باشد خطر ناک است)
اگر هنگام فرورفتن پا، پا سر بخورد مسیر بسیار خطرناک است.
عبور از بهمن :
بهترین راه عبور از بهمن این است که بهمن را به طرف بالا صعود کنیم نه عرضی و در صورتی که مجبور شدیم عرضی بهمن را رد کنیم
- بستن نخ بهمن
- برای عبور از بهمن حمایت قرار نمی دهیم (یعنی نباید فرد را با طناب یا وسیله دیگری حمایت کر) چرا که ممکن است بهمن فرد را تکه تکه کند.
- در هنگام عبور از بهمن (بریدن بهمن) باید تک تک گذشت و بدون عجله و با فاصله زیاد. (بین فواصلی که پا در برف فرو می رود نباید نفر بعد پا یا باتوم در برف فرو کند.)
- هنگام عبور از بهمن گرم ترین لباس های خود را بپوشید.
- شنای قورباغه ای در برف در صورت ریزش بهمن ( از لحاظ تئوری).
- کوله پشتی را به سمت شیب و فقط یک بند آن را روی شانه می اندازیم (کمری، سینه بند و یا قسمت های نگه دارنده و فیکس کننده کوله را در از بدن باید جدا کرد تا در صورت سقوط بهمن بتوان به راحتی کوله را رها کرد
- حرکت به سمت عوامل بازدارنده (مثل سنگها، درختچه ها و سایر عواملی که از برف بیرون زده
- هنگام عبور از بهمن نباید صحبت کرد.
- اگر جا پای نفر قبلی خیلی عمیق است برای پر کردن جا پا از برفهای همان قسمت استفاده شود.
- اگر مجبور به رد شدن از بهمن نیستیم از آن عبور نکنیم.
- انتهای طناب نفر اول را نفر دوم برای پیدا کردن همدیگر بگیرند.
- از مسیرهای شناخته شده عبور کنید.
- عبور به صورت انفرادی
- تا حد امکان از بالای محدوده بهمن و نزدیک به تاج بهمن عبور کنیم تا حجم برف کمتری بالی سرمان باشد.
نکاتی که اطرافیان باید به آن توجه کنند :
- دنبال کردن مسیری که فرد بهمن زده طی می کند با چشم تا زمان پایان بهمن.
- پیدا کردن نخ بهمن و وسایل فرد. گشتن نواحی پایین تر از محل شروع بهمن و حرکت فرد.
- در صورت امکان استفاده از سوند (میله فلزی و باریک و بلند که داخل برف فرو می رود تا فرد را پیدا کنند).
محدوده بهمن :
معمولا به دور از یالها و خط الراس ها است و بیشتر به طرف مرکز خطالقعرها کوه است یعنی فرورفتگی بین دو یال و زیر خط الراس و از بالا به پایین شامل سه بخش تاج بهمن- مسیر بهمن و انتهای بهمن می باشد.
سقوط بهمن :
- اگر برف شل یا پودری بود باید از بهمن فرار کرد و جلوی دهان را پوشاند.
نیم متر زیر برف همه جا تاریک است.
تشخیص بالا و پایین :
چون زیر برف همه جا تاریک است و ممکن است که در اثر سقوط بهمن در زیر برف نتوان تشخیص داد که بالا کدام سمت است و برای بیرون آمدن باید به چه سمتی تلاش کرد.
1- بیرون انداختن آب دهان
2- ادرار (ادرار باعث می شود که هنگام جستجو مصدوم سگها راحتتر مصدوم را پیدا کنند)
نخ بهمن :
نخ بهمن طناب 3 میلیمتری به رنگ قرمز و به طول 15 تا 50 متر است که بر روی پوسته آن فلشی در یک جهت وجود دارد.
نخ بهمن را باید طوری به بدن، صندلی و ... وصل کرد که جهت فلش آن به سمت فرد باشد و ادامه نخ بهمن را طوری روی زمین می اندازیم که بر روی زمین می اندازیم که بر روی زمین کشیده شود. حال اگر بهمن سقوط کند، گروه امداد با پیدا کردن نخ بهمن و دنبال کردن فلش به مصدوم می رسند.
Pieps (پیپس)
این دستگاه در سال 1973 به بازار آمد و می توان آن را بهترین وسیله امدادی برای پیدا کردن محل اختفای فرد بهمن زده دانست. پیپس یک دستگاه کوچک الکترونیکی گیرنده و فرستنده است. فردی که قرار است از بهمن عبور کند با فشار دادن دکمه دستگاه آن را به وضعیت فرستنده و دیگران بر روی وضعیت گیرنده قرار می دهند. پیپس دارای یک گوشی م یباشد که برای شنیدن سیگنالهای فرستاده شده از سوی فرستنده به کار می رود. فراموش نکنید که پیپس را نبایستی د رکوله پشتی قرار داد بلکه باید آن را به گردن آویخت.