تاثیر ورزش بر رفتارهای اجتماعی و اهداف آمادگی جسمانی
ارسالی از : حسین صالحی
مقدمه:
هدف اصلی تربیت بدنی حفظ و ارتقاء تندرستی فرد و جامعه است که مربی بعنوان متولی سلامت جامعه با ارائه تمرین های تاثیر گذار و مفید در جامعه نقش خواهد داشت. انعکاس و دست آورد آن فرد و جامعه سالم است که این جامعه به لحاظ اقتصادی – اجتماعی و ... سالم و کارا خواهد بود، بنابراین اگر از جنبه و نقش اقتصادی در ورزش به این موضوع بنگریم می توان با ارائه برنامه ، تمرین و آموزش بعنوان صادرکننده مربی و یا بازیکن و غیره میلیونها دلار به اقتصاد کشور کمک کرد. بعنوان مثال کشور صربستان- یا کشور یونان بعد از المپیک آتن در این مقوله به افزایش بازدهی در مناسبتهای ورزشی با رویکرد اقتصادی دست یافتند. همانطور که گفته شد در عرصه ارتقاء تندرستی می توان به اهداف اجتماعی چون زندگی سالم و در نتیجه امنیت اجتماعی هم دست یافت، لذا فضای مناسب و محدود نبودن در این عرصه بازدهی فراوانی برای آحاد جامعه و ... به ارمغان خواهد آورد.
بحث کلی درباره تاثیر ورزش در تغیر رفتار اجتماعی:
ورزش عامل فرهنگی است که در روند اجتماعی شدن تاثیر گذار است . اجتماعی شدن بخشی از تکامل شخصیت انسان هاست که طی آن فرد ارزشهای گروهی را در ارزشهای فردی خود ادغام و نهایت آنها را جانشین ارزشهای فردی می کند در رقابتهای ورزشی شخص الزاما ارزشهای خود را با ارزشهای دیگران هماهنگ می سازد که این خود گامی به سوی رعایت حقوق فردی و اجتماعی دیگران است.
توسعه فعالیت های ورزشی در جامعه و سوق دادن افراد به شرکت در این گونه فعالیتها از راههای گوناگون ممکن است بر عامل های اجتماعی آن جامعه اثرهای مثبتی داشته باشد و تغییراتی در رفتار اجتماعی فرد در مقابل جامعه ایجاد کند . البته این تغیرات بستگی به فرهنگ و ارزشهای معمول جامعه و شخصیت اجتماعی افراد نیز دارد. بخشی از تغیر رفتارهای اجتماعی که در نتیجه شرکت در محیط های ورزشی حاصل می شود به شرح زیر است:
1-بروز شخصیت اجتماعی:
شخصیت اجتماعی بیان کننده رشد صحیح وطبیعی روانی افراد است . چنانچه تربیت بدنی در جامعه مطابق بااصول این علم در نظر باشد افراد ورزشکار از فرد گرایی وخود محوری برکنار می مانند ورشد وحیات طبیعی در فرد بهبود می یابد که در نتیجه شکوفا شدن این استعداد فرد با سایر افراد اجتماع آسانتر ارتباط برقرار می کند ودر کنار آنها زندگی می کند.
2- احترام به قوانین اجتماعی:
از آنجا که انجام مهارتهای ورزشی طبق قوانین ومقررات خاص هررشته اجرا می شود ورعایت مقررات بازی برای کلیه بازیکنان الزامی است ،بازی موقعیتی است برای آموزش رعایت مقررات وقراردادهای اجتماعی خصوصا برای کودکان که در سنین اولیه بامقررات اجتماعی در گیر نیستند تاثیر کاربردی دارد.
3- قضاوت اجتماعی:
ورزش پدیده ای است که در آن رقابت نقش مهمی ایفا می کند ودستیابی به نتیجه گاه با اختلاف نظر پراکندگی در تصمیم گیری ودر نهایت قضاوت های مختلف همراه است. قضاوت یا از طرف بازیکنان ویا یک نفر دیگر به عنوان داور انجام می شود که در هر صورت رعایت آن برای کلیه افراد لازم اجراست.درنتیجه شرکت در فعالیتهای ورزشی افراد برای قضاوت بهتر در جامعه آماده می شوندو به تصمیمات اتخاذ شده احترام می گذارند وبدان عمل می کنند.
4- بروز استعدادهای اجتماعی:
تربیت بدنی و ورزش وقتی توسط گروههای سنی یکسان انجام پذیرد .موجب می شود برخی استعدادهای نهفته افراد که با فعالیتهای فردی بروز نمی کند در محیطهای ورزشی شکوفا شود. کودکان ونوجوانان از طریق روابط ورزشی-اجتماعی خصوصیاتی نظیر افزایش آگاهیهای اجتماعی کنترل احساسات اجتماعی درک ضعف های اجتماعی خود کسب تجربیات جدید وتصحیح تجربیات گذشته وسایر خصوصیات اجتماعی رادر پرورش می دهند.
5- توانایی برقراری روابط اجتماعی:
حالت گوشه گیری ودوری جستن از اجتماع ممکن است در هر سنی خصوصا در مراحل اولیه کودکی یا نوجوانی در بعضی از افراد ایجاد شود که در نتیجه توانایی فرد دربرقراری ارتباط با دیگران ضعیف می شود.ورزش وتربیت بدنی وشرکت در مکانهای ورزشی موجب افزایش توانایی فرد در ایجاد ارتباط با دیگران می شود.بازی با دیگران پرده خجالت بی مورد را برمی دارد وفرد را برای ورود به اجتماع آماده می سازد.فرد می تواند خصوصیات خودرا کنارورزش به دیگران منتقل کند وحرف های گفتنی خود را به زبان آورد.کودک از راه بازی با دیگران روش همکاری دادو ستد وساختن شخصیت خود در گروه می آموزد.کودک به وسیله بازی یاد می گیرد که چگونه با دیگران ارتباط برقرار سازد ومشکلات مربوط به روابط اجتماعی را حل کند وزندگی اجتماعی را بیاموزدواز همین طریق است که کودکان با دنیای بزرگسالان آشنا می شوند.
6- احیای حس مسئولیت پذیری اجتماعی:
میدان ورزش کلاسی است برای تقویت احساس مسئولیت پذیری در صحنه اجتماع در این راستاست که هرکس در قبال دیگران خود را مسئول می داند .اجتماع بر اثر احساس مسئولیت فرد فرد خود می تواند پیروز وسر بلند باشد موانع ترقی وتعالی را از سرراه بردارد وراحت تر در رسیدن به اهداف خود گام نهد...نقل از تربیت بدنی عمومی 2 دکتر ابوالفضل فراهانی.
اهداف آمادگی جسمانی:
(آمادگی جسمانی: توانایی بدن برای فعالیت به طور موثر و کارآمد)
هدف از آمادگی جسمانی این است که انسان از ورزش و در نهایت از زندگی لذت ببرد و در عین حال کمترین خطر را به خود ببیند، بیماری به سراغش نیاید و انرژی لازم برای کارهای روزمره را هم داشته باشد. آمادگی جسمانی با عملکرد اعضای بدن، کیفیت ورزش ... و تندرستی ارتباط مستقیم دارد...
در هنگام آمادگی جسمانی سه اصل مهم را در نظر می گیریم:
1- اصل گرم کردن 2- اصل تمرین 3- اصل سرد کردن .
تمرینات کششی: مجموعه حرکت هایی است که بدن برای بهبود کیفیت در ورزش انجام می دهد، و به منظور جلوگیری از سخت شدن مفصل و ماهیچه ها، هماهنگی بین عضلات و فعالیت های پرتحرک در طول ورزش انجام می دهد با تمرینات کششی احساس خوبی به شما دست می دهد و کیفیت گردش خون بهتر می شود. از آسیب دیدگی های بعدی جلوگیری شده و سبب آرامش بیشتر بدن می شود تمرینات کششی را در هر زمانی که مایل بودید می توانید انجام دهید...اصلی ترین زمان برای انجام کشش قبل و بعد از اجرای برنامه اصلی (ورزش اصلی) است.
گرم کردن : هدف از گرم کردن بدن افزایش ضربان قلب ، تسریع گردش خون و کشش دادن به عضلات در تمامی قسمت های بدن است...تنفس عمیق را فراموش نکنید ... عموما بدن را به قسمت های کلی زیر تقسیم کرده و برای هر کدام جداگانه حرکت در نظر بگیرید: دست ها و پاها ، سر و گردن، پشت و کمر، سینه ها وشکم...
اصل تمرین: برنامه هایی که در هنگام ورزش به عنوان حرکات اساسی مطرح می شود جزء اصلی ترین فعالیت هر ورزشکار محسوب می شود. برای رسیدن به آمادگی مطلوب سعی کنید با تمرین های میان هفته در میدان های ورزشی و باشگاه ها به تقویت عضلات بپردازید. توجه داشته باشید هدف شما از ورزش چیست؟ باچه برنامه ای این کار را انجام می دهید؟... همینطور دانستن اصطلاحات زیر هم کمک زیادی می تواند باشد: جلسه های تمرین، زمان فعالیت، برنامه تمرین ، تکرار در تمرین، شدت تمرین، تمرین با وزنه ،تمرین بدون وزنه،... .
سرد کردن: پس از پایان کار شدید و اتمام برنامه اصلی انجام می گیرد . همانند گرم کردن تمرین های ملایم وسبک... انجام می شود. تا شدت ضربان قلب به تدریج کاهش یابد. و سرد کردن بدن انجام پذیرد بوسیله سرد کردن خستگی از تن بیرون می رود که این خود باعث جلوگیری از کوفتگی عضلات می گردد...
الف- آمادگی جسمانی در ارتباط با سلامت: ... که عناصر آن عبارتند:ترکیب بدنی(نوع پیکری)- استقامت قلبی عروقی- انعطاف پذیری- استقامت عضلانی – قدرت عضلانی .
ب- آمادگی جسمانی در ارتباط با مهارت:... که اجزای آن عبارتند: چابکی- تعادل – هم آهنگی – توان – زمان واکنش یا عکس العمل-سلامت....برای طراحی یک تمرین علمی نکات زیادی را باید در نظر داشت که یکی از مهمترین آنها همان فاکتورهای آمادگی جسمانی خاص همان ورزش است اما بطور کلی عبارتند از: قدرت ، استقامت، سرعت، توان ، انعطاف پذیری، چابکی... که هرکدام از موارد یاد شده دارای تعریف و انواع مختلف می باشند که در این مختصر نمی گنجد. فقط اشاره می شود که رابطه ورزش ، آمادگی جسمانی وبهداشت (تندرستی) با تضادهای آن به شکل زیر گفته می شود: طول عمر زیاد=تندرست=ورزیده=فعال------ طول عمر کوتاه- بیمار- غیر ورزیده- بی تحرک .
منابع:
1- جزوه طرح درس کوهپیمایی
2-تئوری سازمان سه، سال 89 .
3- تربیت بدنی عمومی2 ، جناب دکتر ابوالفضل فراهانی (پیام نور)
تنظیم وگردآورنده حسین صالحی 3/3/93 .